Λογοτέχνες και Γάτες: Άμπροουζ Μπηρς.

Άμπροουζ Μπηρς: Ένας «κυνικός» ορισμός του σκύλου και της γάτας.

Ο Άμπροουζ Μπηρς.

       Γεννημένος σε έναν τόπο, την Αμερική, και σε μια εποχή, 1842-1913, ταραχώδη και σκληρή ο συγγραφέας Αμπρόουζ Γκουίνετ Μπήρς δεν θα μπορούσε να επιδείξει στο έργο του ιδιαίτερη ευαισθησία προς τα κατοικίδια ζώα, τους σκύλους και τις γάτες. Η περιπετειώδης ζωή του, όπου η συμμετοχή του στον Αμερικανικό Εμφύλιο, με τον στρατό του Λίνκολν, τον σημάδεψε καθοριστικά και κυρίως η μυστηριώδης εξαφάνισή του στο Μεξικό όπου ακολούθησε τον αρχηγό των ανταρτών Πάντσο Βίγια, τον καθιστούν μια αινιγματική και εξαιρετικά προκλητική λογοτεχνική φυσιογνωμία. Στο έργο του  «Ο Υπερφυσικός τρόμος στη Λογοτεχνία» (Αίολος, 2008) ο Χάουαρντ Φίλιππς Λάβκραφτ χαρακτηρίζει τον Μπήρς ως τον «πιο κοντά στο πραγματικό λογοτεχνικό μεγαλείο. Ο Μπήρς ήταν διακεκριμένος ευθυμογράφος και φυλλαδιογράφος, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της καλλιτεχνικής του φήμης οφείλεται στα μακάβρια και άγρια διηγήματά του».

     

Βιβλίο εξαιρετικά καυστικό.

Οι αναφορές του Μπήρς στα κατοικίδια διακρίνονται από «κυνισμό», αδιαφορία και τραχύτητα που χαρακτήριζε εξάλλου και τις σχέσεις των ανθρώπων της εποχής του με τα ζώα. Στο πιο διάσημο έργο του «Το Αλφαβητάρι του Διαβόλου» (Ηλέκτρα, Αθήνα 2004), ο Μπήρς με τρόπο που θα ξενίσει τον ζωόφιλο αναγνώστη δίνει τους ορισμούς του σκύλου ως «είδος συμπληρωματικής ή δευτερεύουσας θεότητας προορισμένης να αφομοιώνει την υπερχείλιση ή το πλεόνασμα της ανθρώπινης θρησκευτικότητας. Κάποιες από τις μικρότερες και μαλακότερες ενσαρκώσεις αυτής της ιερής οντότητας, καταλαμβάνουν στην τρυφερότητα της γυναίκας, τη θέση που δεν διεκδικεί κάποιος αρσενικός άνθρωπος» και της γάτας ως «ένα μαλακό και ιδιαίτερα ανθεκτικό αυτορυθμιζόμενο μηχάνημα, προορισμένο από τη φύση ν’ αρπάζει κλωτσιές, όταν τα πράγματα στο σπίτι δεν πηγαίνουν καλά».

        

Ως Μπηρς ως νέος Αίσωπος.

Σε άλλα έργα του όπως οι «Ιστορίες για Αραχνιασμένα Κρανία» (Ηλέκτρα, 2006) και οι «Ιστορίες Φαντασμάτων» (Ηλέκτρα, 2005) η γάτα και ο σκύλος πρωταγωνιστούν σε πολλούς από τους ιδιαίτερους μύθους που δημιουργεί ο Μπήρς ως διακεκριμένη μορφή μέσα στη μεγάλη παράδοση της κυνικής φιλοσοφίας, του μόνου απολαυστικού είδους φιλοσοφίας που κατάφεραν να αναπτύξουν οι άνθρωποι. Στον μύθο με τον ψεύτη ποντικό και τη γάτα, ο ποντικός ισχυρίζεται πως έχει πάρει δηλητήριο για να αυτοκτονήσει πριν τον πιάσει η γάτα και της ζητάει να τον πάει σε κάποιο μέρος να πεθάνει ήσυχος. Η γάτα τον δαγκάνει και καθώς τον μεταφέρει καταλαβαίνει πως αφού τον πόνεσε μάλλον δεν ήταν έτοιμος να αυτοκτονήσει. Και έτσι τον κολατσίζει. Ο Μπήρς σχολιάζει: «Αν αυτός ο μύθος δεν μας διδάσκει πως ένα ποντίκι δεν έχει να κερδίσει τίποτε λέγοντας ψέματα, τότε τι μας διδάσκει;».
          

Προκλητικός τίτλος!!!

Στη συλλογή διηγημάτων «Λέσχη γονεοκτόνων» (Άγρα, 2010) με τέσσερις ιστορίες που περιγράφουν, στο πρώτο πρόσωπο της εξομολόγησης και της αυτοϋπονόμευσης, μερικούς από τους πιο μακάβριους αλλά και ευφάνταστους τρόπους να ξεκάνει κανείς τους γονείς του υπάρχει η ιστορία «Κυνέλαιο» όπου ο γιος βρίσκει σκυλιά για τα καζάνια του πατέρα του και καθαρίζει τα υπολείμματα από τη δουλειά της μάνας του η οποία βοηθούσε τις γυναίκες να απαλλαγούν από τα ανεπιθύμητα μωρά. Ο θάνατος και των δύο στο τέλος, μέσα στο εργαστήριο, θα χαρακτηριστεί από το βλαστάρι τους «θλιβερή εμπορική καταστροφή» λόγω απερισκεψίας. Για μια σκληρή και κυνική ματιά στον σύντροφο του ανθρώπου από έναν σκληροτράχηλο και ριψοκίνδυνο συγγραφέα της Άγριας Δύσης εντρυφήστε στα διηγήματα και στις νουβέλες του.

       Στη Βιβλιοθήκη μου βρίσκονται τα παρακάτω έργα του Άμπροουζ Μπήρς στα οποία και ενέσκηψα για το άρθρο αυτό:

1.     Ο κάτοικος της Καρκόσα, Terra Incognita.

2.     Το Αλφαβητάρι του Διαβόλου, Ηλέκτρα.

3.     Ιστορίες για αραχνιασμένα κρανία, Ηλέκτρα.

4.     Ιστορίες Φαντασμάτων, Ηλέκτρα.

5.     Ο μοναχός και η κόρη του Δήμιου, Ηλέκτρα.

6.     Λέσχη Γονεοκτόνων, Άγρα.

 Ιστορίες του υπάρχουν επίσης πολλές σε συλλογές διηγημάτων στα Ελληνικά.

 Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ελεύθερη Ώρα" του Σαββάτου στις 14 Ιουνίου  2014 στην ολοσέλιδη ζωοφιλική Στήλη "Η Φάρμα των ζώων" του εξαιρετικού γνώστη της Ελληνικής και ξένης λογοτεχνίας Κώστα Παρχαρίδη.

          Για επικοινωνία μαζί μας: 

Γιάννης Μπαχάς (hellasbachas@gmail.com).

Παρχαρίδης Κώστας (kparcharidis@gmail.com).